İnkar ile Yüzleşme
Farkındalık değişimin ön şartı ise inkar da aynı kalmanın ön şartıdır diyebiliriz. İnkar en ilkel ve en sık kullanılan savunma mekanizmalarından biridir. İnkar edilen duygular, düşünceler veya anılar bilinçaltında muhafaza edilerek kişinin bilinçli zihninden uzaklaştırılır. Bunun sonucunda ‘her şey yolunda’ zannı ile belirli düzeyde rahatlama yaşanır. Bizler kendimizle veya dünyamızla ilgili acı veren gerçekleri kabullenmek konusunda bazen oldukça fazla zorlanırız. Kabullenmenin bedeli ağırsa, kişi buna henüz hazır değilse ve bu durum kişinin yaşamında belirgin düzeyde bir zorluğa/değişikliğe neden olacaksa inkara başvurulur. Örneğin kanser gibi bir hastalığın semptomlarını kendisinde gören kişi ‘yok canım, bişey yoktur’ deyip doktora gitmeyerek inkar mekanizmasını işletir. Ayrıca kişinin karar alması gereken bir durum karar sevdikleriyle çatışmaya neden olacaksa ve kişi bu çatışmayı yönetemeyeceğine inanıyorsa yine inkar devreye girer. Ancak kişinin inkarla yok saydığı korku, utanç, suçluluk gibi duyguları, yetersizlik veya değersizlikle ilgili düşünceleri veya yaşadıkları ile yok olmaz ve inkar ile hiçbir şey de yoluna girmez. Kişi devekuşu gibi kafasını kuma gömmenin yalancı ve geçici rahatlığını yaşarken inkar edilenler ya derinden derine kişiyi sürekli rahatsız eder veya ansızın ruh hali değişimlerine neden olarak gündelik hayatta savrulmalara neden olur.
Aşağıdaki listede inkarın kendisini gösterdiği bazı durumların sizde ne kadar sık olduğunu ölçerek ne düzeyde inkar mekanizmasını kullandığınızı anlayabilirsiniz.
Başkalarının davranışlarını inkar ettiğinizde:
Olanları değil olmasını istediklerinizi uzun uzun düşünürsünüz.
“O şöyle yapsaydı şöyle olurdu” düşünceleriniz olur.
İnsanların sizi rahatsız eden davranışları için makul sebepler bulur, onlara hak verirsiniz
Rahatsız eden davranışlar karşısında hissettiğiniz duygularınızı küçük görürsünüz.
Size zarar veren bir ilişkide kendinizi değiştirerek karşınızdakinin davranışlarının değişeceğini umarsınız ve değişmediğinde geçerli sebepler bulursunuz.
Size zarar veren kişi veya ilişkileri aile veya yakın arkadaşlarınızdan gizlersiniz.
Kendi duygu ve düşüncelerinizi inkar ettiğinizde:
Hissizleşirsiniz
Duygularınızı adlandırmakta zorluk çekersiniz
Bir olay ya da durum karşısında kendinizin nasıl hissettiğinden çok diğerlerine odaklanırsınız.
Yardıma ihtiyacınız olsa bile yardım almadan kendinize yetmeye uğraşırsınız.
Durumla uygunsuz bir şekilde mizah ve ilgisizlik gösterirsiniz.